ÇİRİŞ OTU HANGİ YÖRENİN COĞRAFİ İŞARET TESCİLLİ ÜRÜNÜDÜR?

10/04/2025

Çiriş Otu Böreği ve Çiriş Otu Pilavı Hangi yöreler tarafından Coğrafi İşaret almıştır.

Göksun bölgesinin simge sebzelerinden olan ÇİRİŞ ile ilgili olarak kişisel tanıtım çalışmaları dışında kurumsal bir çalışma yapılmamıştır.

Bunun neticesinde Göksun Çiriş Böreği veya Göksun Çiriş Pilavı diye övünerek dillendirdiğimiz iki yöresel yemek Göksun adına tescillendirilmemiş ve neticesinde;

Çiriş Pilavı, 1194 Mahreç İşareti numarası ve “ERZURUM ÇİRİŞ YEMEĞİ” adı ile ERZURUM TİCARET BORSASI tarafından, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 15.12.2021 tarihinden itibaren korunmak üzere 18.08.2022 tarihinde Türk Patent Enstitüsünce tescil ettirilmiştir.

Çiriş Böreği ise, 1547 Mahreç İşareti numarası ve “KAHRAMANMARAŞ ÇİRİŞ BÖREĞİ” adı ile KAHRAMANMARAŞ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ tarafından, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 03.11.2021 tarihinden itibaren korunmak üzere 27.02.2024 tarihinde Türk Patent Enstitüsünce tescil ettirilmiştir.

Her ne kadar Çiriş Böreği ilimiz Büyükşehir Belediyesi tarafından tescil ettirilmiş olsa da il hudutları içinde sadece Göksun ilçe sınırları içinde yetişen Çiriş Otu için Göksun ile ilgili bir cümlelik te olsa bir ifade yer almıyor olması bizleri üzmüştür.

Bizler ne kadar bu yemekler ilçemiz kültürüne aittir desek te bu Coğrafi işaretlerin tescil ettirilmiş olması nedeniyle bu yemekler artık Göksun Kültürüne ait olmaktan çıkmıştır.

Çünkü; Coğrafi işaret, tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün söz konusu karakteristik özellikleri ile coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti eden kalite işareti olarak ifade edilmektedir.

Belirgin bir niteliği, ürünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işaret olarak anlamlandırılmıştır.

Bu nedenle; Zaman içerisinde Kamuoyunda bu yemekler tescil edilen yörelerin yemeği olarak anılmaya başlanacaktır.

Bu tesciller esnasında Çiriş Otunun en çok yetiştiği Göksun Bölgesi hakkında bir bilgilendirme yapılmamış olması bizleri üzmüştür.

Aşağıda Çiriş Böreği ve çiriş Pilavının Tescil ettirilmiş olan bilgi ve yapılma tarifleri yer almaktadır.

 

Atilla Mutlu ALKIŞ

Göksun Derneği Başkanı

 

 

 

 

 

No: 1547 – Mahreç İşareti
KAHRAMANMARAŞ ÇİRİŞ BÖREĞİ

 

Tescil Ettiren

KAHRAMANMARAŞ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

Bu coğrafi işaret, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 03.11.2021 tarihinden itibaren korunmak üzere 27.02.2024 tarihinde tescil edilmiştir.

 

Tescil No : 1547

Tescil Tarihi : 27.02.2024

Başvuru No : C2021/000455

Başvuru Tarihi : 03.11.2021

Coğrafi İşaretin Adı : Kahramanmaraş Çiriş Böreği

Ürün / Ürün Grubu : Börek / Fırıncılık ve pastacılık mamulleri, hamur işleri, tatlılar

Coğrafi İşaretin Türü : Mahreç işareti

Tescil Ettiren : Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi

Tescil Ettirenin Adresi : İsmet Paşa Mah. Azerbaycan Bul. 25 A Dulkadiroğlu 46100 KAHRAMANMARAŞ

Coğrafi Sınır : Kahramanmaraş ili

Kullanım Biçimi : Kahramanmaraş Çiriş Böreği ibaresi ve mahreç işareti amblemi, ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde yer alır. Ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde kullanılamadığında, Kahramanmaraş Çiriş Böreği ibaresi ve mahreç işareti amblemi, işletmede kolayca görülecek şekilde bulundurulur.

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:

Kahramanmaraş Çiriş Böreği; buğday unu, su ve tuz ile yapılan hamurun yufka şeklinde açılması, iç harç konulup yarım daire şekli verilmesi, odun ateşinde sac üzerinde pişirilmesi ve yüzeylerine tereyağı sürülmesi suretiyle Kahramanmaraş ilinde üretilen börektir. Hamuru, kuru maya ve beyaz şeker kullanılarak mayalı olarak da hazırlanabilir.

Kahramanmaraş Çiriş Böreğinin iç harcında çiriş otu, kuru soğan, zeytinyağı, karabiber, pul biber ve tuz bulunur. İç harç kıymalı olarak da hazırlanabilir. Kahramanmaraş Çiriş Böreği 30 cm çapında yarım daire şeklindedir.

Coğrafi sınırda köklü bir geçmişe sahip olan Kahramanmaraş Çiriş Böreği, Kahramanmaraş ilinin mutfak kültürü içinde önemli bir yere sahiptir. Bu sebeple coğrafi sınır ile ün bağı bulunur.

Üretim Metodu:

Kahramanmaraş Çiriş Böreği, mayalı veya mayasız hamurla; kıymalı veya kıymasız iç harçla farklı şekillerde üretilebilir.

5 adet Kahramanmaraş Çiriş Böreği üretmek için gereken bileşenlere ve üretim aşamalarına aşağıda yer verilmektedir.

Hamur bileşenleri:

• · Yaklaşık 400 g buğday unu (Tip 550),
• · Oda sıcaklığında 100 ml su,
• · 10 g kuru maya (sadece mayalı hamur için),
• · 7 g beyaz şeker (sadece mayalı hamur için),
• · 10 g tuz. Hamurun hazırlanması: Mayalı hamur üretimi için un dışındaki bileşenler karıştırılıp yoğrulur. Ele yapışmayan bir hamur elde edilince üzeri örtülerek yaklaşık 1 saat ılık bir ortamda mayalanmaya bırakılır.

Hamur, kuru maya ile şeker eklenmeden mayasız olarak da hazırlanabilir. Mayasız hamur, dinlendirilmeden doğrudan kullanılabilir.

İç harç bileşenleri:

• · 1 kg çiriş otu,
• · 12 g biber salçası,
• · 100 g kuru soğan,
• · 40 ml zeytinyağı,
• · 4 g karabiber,
• · 2 g pul biber,
• · 3,5 g tuz,
• · 500 g kıyma (sadece kıymalı iç harç için).

İç harcın hazırlanması:

Kıymalı iç harç: Kıyma bir tavada zeytinyağı ile orta ateşte yaklaşık 15 dakika kavrulur. Yemeklik doğranan soğanlar tavaya eklenir ve pembeleşinceye kadar yaklaşık 5 dakika kavurma işlemine devam edilir.

Kıymasız iç harç: Yemeklik doğranan soğanlar, pembeleşinceye kadar yaklaşık 5 dakika bir tavada zeytinyağıyla, kavrulur. Üzerine biber salçası eklenerek 1 - 2 dakika daha kavurmaya devam edilir.

Çiriş otlarının baş taraflarındaki zarlar ve dış yaprakları temizlenir. Kalan kısımlar bol su ile yıkanır ve bıçakla, ince bir biçimde dikdörtgen şeklinde yaklaşık 2 - 2,5 cm uzunluğunda doğranır.

Doğranmış çiriş otları karışımın üzerine eklenip hafifçe karıştırılır. Çiriş otu suyunu bıraktığında pul biber, karabiber ve tuz eklenerek orta ateşte çiriş otu yumuşayıncaya dek yaklaşık 5 dakika pişirilir. Hazırlanan iç harç, oda sıcaklığına soğumaya bırakılır.

Kahramanmaraş Çiriş Böreğinin hazırlanması ve pişirilmesi:

Hazırlanan hamurdan yaklaşık 5 cm çapında yuvarlak bezeler oluşturulur. Bu sırada sac, ısınması için ateşin üzerine konulur. Bezeler, oklava ile 30 - 35 cm çapında açılır, üzerine ortalama 200 - 250 g iç harç koyulur, yarım daire şeklinde katlanarak hamurun ağzı bastırılıp kapatılır. Şekil verilen börekler sacda önlü arkalı pişirilir. Pişen böreklerin her iki yüzeyi yaklaşık 2 - 3’er g tereyağıyla yağlanır. Kahramanmaraş Çiriş Böreği sıcak olarak servise sunulur.

Coğrafi Sınır İçerisinde Gerçekleşmesi Gereken Üretim, İşleme ve Diğer İşlemler:

Coğrafi sınırda köklü bir geçmişe sahip olan Kahramanmaraş Çiriş Böreği, Kahramanmaraş ilinin mutfak kültürü içinde önemli bir yere sahiptir. Bu sebeple coğrafi sınır ile ün bağı bulunan Kahramanmaraş Çiriş Böreğinin tüm üretim aşamaları belirtilen coğrafi sınırda gerçekleşir.

Denetleme:

Denetimler; Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesinin koordinatörlüğünde ve Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Gıda İşleme Bölümü, Kahramanmaraş İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesinden ürün konusunda uzman birer kişinin katılımıyla üç kişiden oluşan denetim mercii tarafından gerçekleştirilir.

Denetimler, düzenli olarak yılda bir defa, ayrıca gerek görülmesi ve şikâyet halinde her zaman yapılabilir.

Denetime esas kriterlere aşağıda yer verilmektedir.

• · Üretimde kullanılan bileşenlerin uygunluğu.
• · Üretim metoduna uygunluk.
• · Kahramanmaraş Çiriş Böreğinin şeklinin uygunluğu.
• · Kahramanmaraş Çiriş Böreği ibaresinin ve mahreç işareti ambleminin kullanımının uygunluğu.

Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya tüzel kişilerden, denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren, hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.

 

 

 

 

 

No: 1194 – Mahreç İşareti
ERZURUM ÇİRİŞ YEMEĞİ

Tescil Ettiren ERZURUM TİCARET BORSASI

Bu coğrafi işaret, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 15.12.2021 tarihinden itibaren korunmak üzere 18.08.2022 tarihinde tescil edilmiştir

 

Tescil No : 1194

Tescil Tarihi : 18.08.2022

Başvuru No : C2021/000517

Başvuru Tarihi : 15.12.2021

Coğrafi İşaretin Adı : Erzurum Çiriş Yemeği

Ürün / Ürün Grubu : Yemek / Yemekler ve çorbalar

Coğrafi İşaretin Türü : Mahreç işareti

Tescil Ettiren : Erzurum Ticaret Borsası

Tescil Ettirenin Adresi : Kazım Karabekir Paşa Mahallesi Musalla Cad. No:23 Yakutiye / ERZURUM

Coğrafi Sınırı : Erzurum ili

Kullanım Biçimi : Erzurum Çiriş Yemeği ibareli aşağıda verilen logo ve mahreç işareti amblemi, ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde yer alır. Ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde kullanılamadığında, Erzurum Çiriş Yemeği ibareli logo ve mahreç işareti amblemi, işletmede kolayca görülecek şekilde bulundurulur.

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:

Erzurum Çiriş Yemeği, çiriş otu (Asphodelus aestivus L), bulgur, pul biber, kuru soğan ve tuz kullanılarak üretilen yemektir. İsteğe bağlı olarak et veya kavurma eklenerek da üretilir.

Çiriş otunun toprağın üstünde kalan kısmı, yemeklik olarak kullanılır.

Erzurum Çiriş Yemeğinin geçmişi eskiye dayanır. Erzurum ilinin mutfak kültüründe önemli bir yere sahiptir. Bu sebeplerle coğrafi sınır ile ün bağı bulunur.

Üretim Metodu:

Erzurum Çiriş Yemeğinin üretiminde, coğrafi sınırda yetişen çiriş otu kullanılır.

6 kişilik etli Erzurum Çiriş Yemeği üretimi için gereken bileşenler aşağıdaki gibidir.

500 g çiriş otu

35 g pilavlık bulgur

40 g domates salçası veya mevsiminde 2 adet orta boy domates

45 ml sıvıyağ

15 g tereyağı

1 adet orta boy kuru soğan

3 g pul biber

500 ml su

15 g tuz

100 g kavurma veya parça et

Çiriş otu ayıklanır, yıkanır ve yemeklik doğranır.

Kavurma veya parça et bir tencerede tereyağı ve sıvıyağ ile kavrulur. Üzerine ince doğranan soğanlar ilave edilip soğanlar pembeleşinceye kadar kavurulur. Salça veya küp doğranmış domatesler eklenip kavurmaya devam edilir.

Doğramış çiriş otları ilave edilip 2-3 dakika kavrulduktan sonra yemeğin üzerini geçmeyecek şekilde sıcak su ile tuz ve pul biber eklenir. Çiriş otları pişince bulgur ilave edilerek bulgurlar yumuşayıncaya kadar pişirilir. Erzurum Çiriş Yemeğinin servisi, sıcak olarak yapılır.

4 kişilik etsiz Erzurum Çiriş Yemeği

üretimi için gereken bileşenler aşağıdaki gibidir.

500 g çiriş otu

25 g pilavlık bulgur

10 g domates salçası

30 ml zeytinyağı

1 adet orta boy kuru soğan

300 ml su

10 g tuz

2 g karabiber

Zeytinyağı tencerede ısıtılır. Üzerine soğan yemeklik doğranıp kavrulur. Domates salçası da eklenip kavurmaya devam edilir. Yemeğin içerisine iri doğranan çiriş otlar, bulgur ve tuz ilave edilir.

Üzerine çıkacak kadar sıcak su ilave edip tencerenin kapağı kapatılır.5 dakika daha pişirildikten sonra bulgurlar yumuşayınca karabiber eklenip karıştırılır. Ocaktan alıp 10-15 dakika dinlendirdikten sonra servis yapılır.

Coğrafi Sınır İçerisinde Gerçekleşmesi Gereken Üretim, İşleme ve Diğer İşlemler:

Erzurum Çiriş Yemeğinin geçmişi eskiye dayanır. Erzurum ilinin mutfak kültüründe önemli bir yere sahiptir. Bu sebeplerle coğrafi sınırla ün bağı bulunan Erzurum Çiriş Yemeğinin tüm üretim aşamaları, coğrafi sınırda gerçekleşir.

Denetleme:

Denetimler; Erzurum Ticaret Borsasının koordinasyonunda ve Erzurum Ticaret Borsası, Atatürk Üniversitesi Turizm Fakültesi ve Erzurum İl Tarım ve Orman Müdürlüğünden konuda uzman birer kişinin katılımlarıyla toplam 3 kişiden oluşan denetim mercii tarafından yapılır. Düzenli olarak yılda bir kez yapılan denetimler, ayrıca ihtiyaç duyulduğunda ve şikâyet halinde her zaman yapılır.

Denetim mercii; üretimde kullanılan bileşenlerin uygunluğunu; üretim metoduna uygunluğu ve Erzurum Çiriş Yemeği ibaresinin, logosunun ve mahreç işareti ambleminin kullanımının uygunluğunu denetler.

Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren, hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.